2015 чылдың июнь айда Москва хоорайга Библия очулгазының институду Бурганның Сөзүнүң аңгы-аңгы дылдарже очулдурукчуларынга болгаш тарадыкчыларынга семинар эрттирген. Семинарга даштыкыдан келген башкылар арга-дуржулгазын үлежип, чугула херектиг билигни дамчыткан. Аңгы-аңгы чурттардан, республикалардан янзы-бүрү язы-сөөктүг ха-дуңмалар семинарга кээп, өөредилгени улуг сонуургал-биле дыңнаан. Семинарның кол-ла сорулгазы төрээн дылынче очулдуруп каан Библияга чоннуң сонуургалын оттурары.
Чыглып келген ха-дуңманың аразында кандыг кижини чок дээр. Оларның төөгүзүн, культуразын чугаалажып, сонуургаан айтырыгларымны салдым. Эң-не кол чүүл оларның Бурганны кажан, каяа, кандыг байдалга чорааш билип, хүлээп алганын хөлчок сонуургадым.
Семинарның киржикчилериниң аразында бодунуң чугааккыр болгаш оюн-баштак чаңы-биле ылгалып чоруур, Кыргыс Республиканың төлээзи Мухтар-биле хөөрештим. Ол Бишкекте күрүне академиязында эртем ажылдакчызы, орус дыл башкызы. Ол оон аңгыда англи, иврит, түрк, орус, кыргыс дылдарны эки билир болганындан Библияны аңгы-аңгы дылдарже очулдурарынга улуг үлүг-хуузун киирип чоруур. Чаа Дугуржулга-Чагыгны кыргыс дылче очулдурарынга улуг рольду ойнаан, амгы үеде Эрги Дугуржулга-Чагыгның очулгазы-биле ажылдап турар.
Мухтарның Бурганга канчап чедип келгенин сонуургап айтырдым. Ол 1993 чылда даштыкы университетке кыргыс дыл башкызы бооп ажылдап тургаш, Америкадан келген башкылар-биле таныжып алган. Чаа эштери Иисус Христостуң дугайын чаңгыс эвес удаа чугаалап турганнар. Мухтарь чүгле эштерин хомудатпас дээш дыңнаар чораан.
Бир-ле катап университетке байырлал болган. Аңаа Мухтарның чаа эштери Джон биле Элизабет база келген. Элизабет байырлалче келириниң мурнунда, Бурганны хереглеп турар бир-ле кижиге ужураштырарын Бургандан дилээн турган чүве-дир. Байырлалга келгеш, Мухтарның кадайы Роза-биле таныжып алган.
Ол үеде Роза доктаамал эмчи хайгааралынга турган. Ооң соонда Роза эмчиге чартык чыл иштинде чыдып, бажынга кезиишкин база эрткен. Роза эмчиге чыдырда, Элизабет хүннүң кээп ужуражып, Бурган дугайын чугаалап, Иисус Христос дугайында ном-даа эккелген. Хөй-ле ажыктыг, солун төөгүлерни чугаалап берип турган. Розаның бажынга кезиишкин кылырының мурнунда, Элизабет Бурганга бүзүрээн ха-дуңмазынче Роза дээш мөргүлдээрин дыңнадыпкан. Оларның демниг мөргүлүн Бурган дыңаан. Кезиишкин чедиишкинниг, чиик эрткен. Шак ындыг кезиишкин соонда, дириг артар улус көңгүс ховар турган. Кезиишкин соонда, база катап тынып, чугааланып, чемненип, кылаштап өөренген. Бир чыл эрткенде, Роза бут кырынга туруп кылаштай бээрге, эмчизи өөрээнинден ыглапкан. Чүге дээрге, улуг дуржулгалыг эмчиниң ажылдап келген үезинде, бир-ле дугаар шак ындыг нарын кезиишкин эрткен кижи кыска үениң дургузунда бут кырынга туруп, кылаштай бергени ол. Аңаа ол хуулгаазын, кайгамчык чүүл болган.
Кезиишкин соонда, Роза ашаанга Иисус Христосту хүлээп алыксап турарының дугайында чугаалаарга: «Сен христиан, а мен мусульман, ажырбас» - дээш, Мухтар чөпшээрешкен. «Ийилээ Бурганга бүзүрээр ышкажыл бис, ында кандыг-даа ылгал чок-тур» - деп Мухтар немеп каан.
Бир-ле катап, Мухтар америкадан келген миссионерлерге очулдурукчулап тургаш, оларның-биле кады инвалид Расулдуң бажыңынга чеде бергеннер. Ол ам чаа-ла 40 хар ажып чоруур, ындыг-даа болза коляскада олурар. Ооң өөнүң ишти чок болгандан бээр элээн үе эрте берген. Расулдуң дөрт ажы-төлүн болгаш бодун 70 ажыг харлыг кырган иези азырап турган. Бажыңга кирип келирге, карак ажый бээр, багай чыттыг. Ол хире назылыг кижиге бажыңның санитарлыг байдалын чогуур деңнелге тургузары, шынап-ла, берге болбайн канчаар.
Мухтар ол бажыңга кирип келгеш, аргалыг болза тынмазын кызып, чыдынга бергедежип турган. А кады чорааны, Бурганга бүзүрээр өөрлери сактырга, кандыг-даа чыт эскербейн турар чүве дег, Расул-биле дыка-ла үр хөөрешкен. Байырлажып тура, оларның бирээзи Расулдуң хаваанче чыттап каан. А өскези ооң холун чыттап каан. Ону көргеш, Мухтар карааның чажын чажырып, дүрген-не үне халаан. Шак ындыг ынакшылды ол кажан-даа көрүп көрбээнин ол бүдүү иштинде бодаан. Ынчалза-даа дедир чанар орукка кады чораанны пастырь Бурган дугайын чугаалап эгелээрге: «Бурган дугайын чугаалава, мусульман кижи-дир мен» - деп, Мухтар каржы харыылааш, чугааны соксадып каан.
Элээн үе эрткенде, Мухтар бир өңнүүнүң бажыңынга чедип келген. Аңаа Бурганга бүзүрээннер чыглып, өөренип олурганнар. Танывазы бир аныяк уруг: «Акый, ам бо дораан, бо бажыңдан үнгеш, кудумчуга машинага бастыртыпкан дижик силер, кайнаар баарыңарны билир силер бе?» - деп, черле таныыры кижи-даа дег, эвилең-ээлдээ сүргей Мухтардан айтырыпкан. Мухтарга дыка коргунчуг апарган. Ооң мурнунда: «Бурган, шынап-ла, бар-дыр, чуртталгамда бир-ле чүвени өскертир ужурлуг мен» - деп бодап чораан бодалдарын ол уругнуң айтырыы улам-дам бодандырып, шиитпир үндүреринге идигни берген.
Кежээ бажыңынга чанып келгеш, кандыг-даа тускай мөргүл кылбайн, анаа-ла «Мен Иисус Хритосту хүлээп алырым ол» деп кадайынга чугаалаан.
Ол ооң мурнунда-ла Бурганга бүзүрээннер чыыштарынче кадайын чедирип барып турган. Дараазында улуг-хүнде чыышка Мухтарьның Иисус Христосту хүлээп алганының дугайында Роза ха-дуңмазынга чугаалаан. Олар өөрүп, Мухтарьга байыр чедирип шаг-ла болганнар. Элизабет биле Джоннуң база өске-даа христианнарның дириг бүзүрелиниң ажыл-херектерин көргени Мухтарьга шын шилилгени кылырынга идиг болган. 1995 чылдың ноябрь 17-де кадайы-биле кады сугга суктуруп, Бурганга даңгыраан бергеннер.
Ооң соонда олар ийилээн Библия өөренир институтту дооскан. Амгы үеде ол институттуң башкылары. Камгалакчы Бурганынга бараан болуп, Бурган Сөзүн чонунга өөредип чоруурлар.
Христиан апарган, чүдүлгезин солаан дээш Мухтарьның авазы чартык чыл иштинде оглу-биле харылзашпаан. Хомудааны ол хире болган. Мухтарь авазының сеткилин билгеш: «Авай, бир эвес күзээр болзуңза, бодумну «Мусульман мен» деп адап болур мен. Мусульман дээрге Бурганга бердинген дээн-дир. Шынап-ла, Дириг Бурганга бердинген-дир мен. Ынчалза-даа Иисус Христоска бүзүрээр мен, чүге дээрге Ол мээң бачыдым дээш өлгеш, дирилген-дир» деп, бөдүүн сөстер-биле тодаргай чугаалаарга, авазының хамаарылгазы көңгүс өскерли берген.
Бурганның Оглу — Иисус Христосту авазының хүлээп алырынга Мухтарь бүзүреп чоруур.
Олча Ондар.
